Geçmişten Günümüze Periyodik Sistemin Oluşturulması:

Bileşik ve karışımların temel bileşeni olan elementler, tarihsel süreçte zamanla keşfedilmiştir. Tarihî kaynaklar 1869 yılında yaklaşık 63 tane elementin bilindiğini belirtmektedir. Günümüzde doğada bulunan element sayısının 80 civarında olduğu bilinmektedir. Laboratuar ortamında üretilen yapay elementlerle birlikte toplam element sayısı, 118’dir. Elementlerin incelenmesinde kolaylık olması için elementler gruplandırılmış ve bu şekilde birçok element tablosu oluşturulmuştur.

Tarihte oluşturulan element tablolarını ve özelliklerini biliyor musunuz?

• Elementleri özelliklerine göre gruplandırma ilk çağlardan beri yapıla gelen bir çalışmadır. İlk çağlarda doğada toprak, su, hava ve ateş olarak dört temel elementin olduğu iddia ediliyordu.
• 1800’lü yıllarda kimi zaman elementlerin fiziki özellikleri, kimi zaman kimyasal özellikleri göz önüne alınarak bilinen elementler gruplandırılmıştır. Bu gruplandırmalar sonunda bilim insanları çok farklı tablolar hazırlamıştır.
• Tablolarda bazı özelliklerin periyodik olarak tekrar etmesi sebebiyle bu tablolara elementlerin periyodik tablosu (periyodik sistem)

Tarih Boyunca Oluşturulan Bazı Periyodik Sistemler ve Özellikleri:

1. Johann Wolfgank Döbereiner (1780-1849): Bu konuyla ilgili ilk çalışmayı 1829 yılında Johann Döbereiner, benzer özellik gösteren elementlerden üçlü gruplar oluşturarak gerçekleştirmiştir. Ona göre; lityum, sodyum, potasyum benzer özellikler gösterdiği için bir grup oluşturuyordu.
2. A.E. Beguyer De Chancourtois (1820-1886): Benzer fiziksel özellik gösteren elementleri dikey sıralarda olacak şekilde sarmal olarak sıralamıştır. Fakat bu listede elementlerin dışında bazı iyonlara ve bileşiklere de yer vermiştir
3. John Newlands (1837-1898): Elementleri atom ağırlıklarına göre sıralamıştır. İlk sekiz elementten sonra benzer özelliklerin tekrar ettiğini keşfetmiştir. Oluşturduğu tabloyu müzikteki notalara benzetmiştir.
4. Julius Lother Mayer (1830-1895)- Dimitri Mendeleyev (1834-1915): Bu iki bilim insanı birbirinden habersiz aynı sıralamayı elde etmişlerdir. Mayer, elementleri benzer fiziksel özelliklerine göre sıralarken Mendeleyev, elementleri atom ağırlıklarına göre sıralamıştır. Mendeleyev’in oluşturduğu tablo 12 satır ve 8 sütundan oluşmaktadır. Mendeleyev, günümüzde kullandığımız periyodik sisteme benzer bir sistem oluşturmuştur.
5. Henry Moseley (1817-1915): 1913 yılında periyodik sistemi atom numaralarına göre düzenlemiştir.
6. Glenn Seaborg (1912-1999): Periyodik sistemin en altında yer alan iki sıra hâlindeki elementleri düzenleyerek günümüzdeki periyodik sisteme son şeklini vermiştir.

Periyodik Sistemde Grup Ve Periyotlar:

• Tek bir cins atomdan oluşmuş, kimyasal tekniklerle ayrıştırılamayan ya da farklı maddelere dönüştürülemeyen saf maddelereyse“element”adı veriliyor.
• Dünya üzerinde bilinen elementlerin belirli bir şekilde yerleştirildiği sistem,periyodik tabloolarak adlandırılıyor.
• Elementlerin, soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru artan atom numaralarına göre diziliminden oluşan bu tabloda, yatay sıralara “periyot“, dikey sütunlaraysa “grup” adı veriliyor.
• Periyodik sistemde toplam 7 periyot vardır. periyot kısa bir periyot olup burada sadece hidrojen (H) ve helyum (He) elementleri bulunur.2. periyotta sekiz element vardır. Bu periyot lityum (Li) elementi ile başlar, neon (Ne) elementi ile sona erer.3. periyotta da sekiz element vardır. Bu periyot sodyum (Na) elementi ile başlar, argon (Ar) elementi ile biter.4. periyotta ise 18 element vardır. Potasyum (K) ile başlayan bu periyot, kripton (Kr) elementi ile sonlanır.
• Periyodik sistemde 18 grup bulunmaktadır. Bu gruplardan 8 tanesi A, 10 tanesi B grubunu oluşturur.

Periyodik Cetvelde Grupların Özellikleri:

Aynı grupta bulunan elementlerin kimyasal özellikleri (sertlik, parlaklık, iletkenlik, reaksiyona girme isteği vb.) genellikle benzerdir. Aynı grupta bulunan elementlerin yukarıdan aşağıya doğru gittikçe;

• Son katmanında elektron sayıları değişmez.
• Atom numarası (Proton sayısı) artar.
• Atom hacmi artar.
• Katman sayısı (Periyot sayısı) artar.
• Bazı grupların özel isimleri vardır.
  1A grubu: Alkali metaller
  2A grubu: Toprak alkali metaller
  7A grubu: Halojenler
  8A grubu: Soy (Asal) gazlar

Periyodik Cetvelde Periyotların Özellikleri:

Aynı periyotlarda soldan sağa gittikçe;

• Atom numarası (Proton sayısı) artar.
• Katman sayısı (Periyot sayısı) değişmez.
• Atom hacmi azalır.
• Değerlik elektron sayısı (son yörüngedeki elektron sayısı) artar.
• Metalik özellik azalır, ametalik özellik artar.
• Elektron alma isteği artar.

Periyodik Cetvelde Yer Bulma:

Periyodik sistemde bir elementin yeri 3 adımda bulunur:

1. 1. Elementin elektron dağılımı yapılır.
   2. Katman sayısı elementin periyot numarasını verir.
   3. Son yörüngedeki elektron sayısı (değerlik elektron sayısı) elementin hangi A grubunda olduğunu belirtir.

Elementlerin Sınıflandırılması:

*Atomun kimliğini atomdaki proton sayısı belirler. Farklı elementlerin de proton sayısı birbirinden farklıdır. Elementlerin sayısı 120 civarındadır. Bunlardan 90 tanesi doğada bulunmaktadır. Bilim insanları elementleri benzer özelliklerine göre sınıflandırmıştır.
*Elementler; metal, ametal ve yarı metal olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır.