Fiziksel ve Kimyasal Değişimler

Fatih Akyüz Son güncelleme Şub 9, 2021 655 0

Fiziksel Değişim

Maddenin sadece dış görünümünde meydana gelen değişmelere fiziksel değişim denir. Maddenin yapısı (kimliği )değişmez, sadece tanecikler arasındaki boşluk değişir. Madde yine aynı maddedir fakat görünümü değişmiştir.

Fiziksel değişim hangi olaylarda görülür?

*Hal değişimi        : Buzun erimesi, suyun buharlaşması, yağın donması
*Çözünme   : Şekerin, tuzun suda çözünmesi
*Ufalanma : Peynirin rendelenmesi, buğdayın öğütülmesi
*Yırtılma     : Kâğıdın yırtılması, kumaşın yırtılması

*Kırılma : Camın kırılması, buzun kırılması
*Karışımlar : Kum ve çakılın karışması, kokunun odaya karışması
*Genleşme : Suyun genleşmesi,

*Büzülme : Demirin büzülmesi

!!!Not: Karışımlar iki ya da daha fazla maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluşur. Karışımı oluşturan maddeler kimliklerini kaybetmezler. Fiziksel olarak meydana geldiği için fiziksel yollarla ayrılırlar.

Kimyasal Değişim

Maddenin içyapısında meydana gelen değişmelere kimyasal değişim denir. Maddenin yapısı (kimliği) değişir.

Kimyasal değişimde yeni özellikte maddeler oluşur. Kimyasal değişim sırasında renk değişimi, gaz çıkışı, ısı veya ışık yayılması gibi belirtiler gözlenir.

Kimyasal değişim hangi olaylarda görülür?

* Yanma      : Kağıdın yanması, kömürün yanması, ekmeğin yanması
* Çürüme     : Domatesin çürümesi, yaprakların çürümesi, tahtanın çürümesi
* Paslanma : Çivinin paslanması, bakırın paslanması, gümüşün paslanması
* Pişirilme   : Etin pişmesi, yemeğin pişmesi
* Kızartılma : Patatesin kızartılması, balığın kızartılması
* Mayalanma        : Hamurun mayalanması, sütün mayalanması
* Kokuşma   : Etin kokuşması, yemeğin kokuşması
* Küflenme : Peynirin küflenmesi, ekmeğin küflenmesi
* Sindirim    : Besinlerin sindirilmesi
* Solunum   : Canlıların soluk alıp vermesi
* Fotosentez         : Bitkilerin fotosentez yapmaları

!!!Not: Kimyasal değişimle beraber, fiziksel değişmede gözlenir. Kağıt yandığında kağıt artık kağıt özelliği göstermez. Yeni maddeler oluşur. Kağıt ve oluşan külün de fiziksel özellikleri farklıdır.

Kimyasal ve fiziksel değişime örnekler:

*Kanın pıhtılaşması: Kimyasal
*Mumun erimesi: Fiziksel
*Mumun yanması: Kimyasal
*Naftalinin süblimleşmesi: Fiziksel
*Soyulan elmanın kararması: Kimyasal
*Elmanın soyulması: Fiziksel
*Suyun yoğuşması : Fiziksel
*Bitkinin büyümesi: Kimyasal
*Camın erimesi: Fiziksel
*Demirin çürümesi: Kimyasal
*Kumla suyun karışması: Fiziksel
*Tohumun çimlenmesi: Kimyasal
*Besinlerin parçalanması: Kimyasal
*Suyun kaynaması: Fiziksel
*Odunun talaş olması: Fiziksel
*Sütün mayalanması: Kimyasal
*Yoğurttan ayran yapılması: Fiziksel
*Kibritin yanması: Kimyasal
*Çamaşır suyunun kumaşı beyazlatması: Kimyasal
*Asit yağmurlarının oluşması ve canlılara zarar vermesi: Kimyasal

Kimyasal Değişim

* Kimyasal etkiler veya maddelerin birbirleri ile etkileşime girmeleri sonucu yeni maddeler oluşabilir. Maddelerin molekül yapılarının değişmesi yeni maddelerin oluşmasına kimyasal tepkime adı verilir.

* Kimyasal tepkimelerde atom ya da moleküller arası bağlar değişirken atom yapıları değişmez.

* Kimyasal tepkimeler denklemlerle gösterilir.

* Kimyasal tepkime sonucunda yeni maddeler oluşur. Giren maddeler fiziksel ve kimyasal özelliklerini kaybeder. Ürünler ise yeni özellikler kazanır.

* Yukarıda suyun oluşumunda hidrojen yanıcı, oksijen ise yakıcı bir gaz iken su söndürücü bir gazdır. Yani su, hidrojen ve oksijenden farklı fiziksel ve kimyasal özellikler taşır.

* Bu kimyasal tepkime sırasında, hidrojen ve oksijen moleküllerinin kendi aralarında yapmış oldukları bağlar kırılmış, hidrojen atomları oksijen atomlarına bağlanarak yeni bağ oluşturmuştur.

!!! Kimyasal tepkimelerde atom yapıları değil, atomlar arası bağlar değiştiği için tepkimeye giren ürünlerdeki atom sayıları ve atom cinsleri aynı kalır. Yukarıda verilen modelde tepkimeye girenlerde 4 hidrojen atomu ve 2 oksijen atomu vardır. Ürünlerde ise yine 4 hidrojen atomu ve 2 oksijen atomu vardır. Sadece atomların bağlanma şekillerinde değişiklik olmuştur.

Kimyasal Tepkimelerin Özellikleri: